Ir al contenido principal

Poemas de Rumi llaqta (Ciudad de piedra). Carlos Huamán

 Como homenaje a los Premios Nacionales de Literatura que enfrentan la mezquindad de la política cultural del actual régimen, publicamos una  selección de  Rumi Llaqta, (Pakarina ediciones, 2023) Qankuna allinlla qollanas







                  Layqasqa rumi

Ayacucho pampata qawanapaqa

rawraq rumikunapa 

chawpintakamam purina.

Kawsaqpa, wañuqpa, 

wayllapampa tiqu ñanpim 

uyarinki

nanachikuq Jenilulipa anyakuyninta.

Chaypim qapaq Uturunqu

piña machaqwaypa qallunta tuqyachirqa,

awqaylli runañataq

kamachikuqpa espadanta pakiparqa.

Chay pampapim

Jenilulipa anyakuynin

layqa rumiman tikrakun.

Kallpanmi 

hatun mayupa pillinkukunata taqllaspan.

 

 

 

Piedra embrujada

Para ver la Pampa de Ayacucho

hay que pasar 

por un incendio de piedras.

En el camino escucharás

el ladrido de Jeniluli que cuida 

la llanura 

de muertos y de vivos.

Allí, el Dios Puma 

reventó la lengua de la culebra

y el soldado 

rompió la espada del tirano.

En esa pampa,

el ladrido de Jeniluli

se torna en piedra embrujada.

Corre troquelando 

remolinos de inmenso río.

 


Yuyarinim

Tutañam karqa,

sachapa ayanta qachachiyaspanmi

yana lluqlla kallparqa 

piña piña;

mullipa rikranpas 

wayanakupa qisanmanmi 

qapipakuchkarqa.

Rimayninmi 

wasin rumi 

wankuykuq maki karqa. 

Qawarqanim, qawaykuytam atirqani,

wayrapa rapinpim

llinka mitu wawakuna qaparichkarqaku.

Param nina para karqa,

chayna kapinmi yacharqani 

chay horapi

tukukuna 

mana puñuy atiq kasqankuta.

Kaykunamantam 

yana misita pampachaykusun.

Runapa ñanninta chimpaptinqa,

ñawinpi 

quri kiruyuq uturunqu

katarayaq kaptinmi.

 

 

 

 

Lo recuerdo

Era de noche,

un río galopaba furioso 

arrastrando el cadáver 

de un árbol;

las ramas del molle 

se aferraban a un 

nido de golondrinas.

Su voz era la mano 

que abrazaba 

la piedra de su casa. 

Lo vi, lo pude ver,

en sus hojas de viento

gritaban niños de arcilla. 

La lluvia era de fuego,

así supe 

que a esa hora 

los búhos 

no podían dormir.

De todo esto 

exculpemos al gato negro.

Si cruza el camino del hombre, 

es porque entre sus ojos 

tiene atravesado a un jaguar

de brillante dentadura.

 

 

 

Mayupa chakinkuna

Chayqaya richkanki qapartistin, maskastin, 

punkukunata takastin.        

Manasya pipas hamutanmanchu

wiqi

urkuykipa sansan rupachiq kasqanta,

ni pipas, ni mayupi 

chitqakuq rumipiwampas.

Acero sunquykita ñawpachiy,

chakiwan ñawpay, camiónpi, 

aviónpi.

Ñawpay sinchi rumi uturunqu,

matipa musqun nakaqta 

awqay. 

Hukllataña 

sarususpayki ayqiqpa 

chakinta arwiy,

llullakuqpa siminta chakichiy,

hinallataq rumipa 

kallpan suwaqpata,

rimay arwiqpata, 

yanqa tumpasuqnikipatawan.

Kimsa chunka pusaqniyuq waranqa chaki tupu 

mama quchapa qawampi, 

manay tukuq tutayaypa yanayaynin 

mastarikun,

sunquñataq wampuspan wampun.

Ñawpachakuy quri paqcha, 

mana tukuq pawaq yaku.

Puriq mayuykimanmi ratakuni.

 

 

 

Pies de río

Ahí vas gritando, buscando,

tocando puertas. 

Nadie pensaría que el llanto

enciende la brasa 

de tu frente,

nadie, ni siquiera la piedra 

que se quiebra en el río.

Avanza tu acerado corazón,

avanza a pie, en camión, 

en avión.

Avanza valiente puma de piedra,

contra el puñal que mata 

el sueño del plato.

Envuelve por fin,

los pies

del que huye pisándote,

seca la boca del que miente,

del que roba la fortaleza 

de la piedra,

del que enreda la palabra 

y atestigua contra ti.

A treinta y ocho mil pies 

sobre el nivel del mar,

la interminable negrura de la noche 

pinta el mar 

y el corazón navega.

Avanza cascada de oro, 

agua infinita que vuela.

Me adhiero a tu corriente.

 


Comentarios